همودیالیز

همودیالیز یکی از درمان های جایگزین کلیه برای بیماران مبتلا به نارسایی حاد و مزمن کلیه است. خون را از بدن به خارج از بدن تخلیه می کند و از یک دیالیز متشکل از الیاف توخالی بی شماری عبور می کند. خون و محلول الکترولیت (مایع دیالیز) با غلظت های مشابه در بدن از طریق انتشار، اولترافیلتراسیون و جذب در داخل و خارج الیاف توخالی قرار می گیرند. این مواد را با اصل همرفت مبادله می کند، ضایعات متابولیک را در بدن حذف می کند، تعادل الکترولیت و اسید و باز را حفظ می کند. در عین حال، آب اضافی بدن را از بین می برد و کل فرآیند بازگشت خون تصفیه شده را همودیالیز می گویند.

اصل

1. انتقال املاح
(1) پراکندگی: مکانیسم اصلی حذف املاح در HD است. املاح بسته به گرادیان غلظت از سمت با غلظت بالا به سمت کم غلظت منتقل می شود. این پدیده پراکندگی نامیده می شود. انرژی انتقال پراکنده املاح از حرکت نامنظم مولکول ها یا ذرات املاح ناشی می شود (حرکت براونی).
(2) همرفت: حرکت املاح از طریق غشای نیمه تراوا همراه با حلال را همرفت می گویند. بدون تأثیر وزن مولکولی املاح و اختلاف گرادیان غلظت آن، قدرت در سراسر غشا اختلاف فشار هیدرواستاتیکی در دو طرف غشا است که به اصطلاح کشش املاح است.
(3) جذب: از طریق تعامل بارهای مثبت و منفی یا نیروهای واندروالس و گروه های آبدوست روی سطح غشای دیالیز برای جذب انتخابی پروتئین ها، سموم و داروها (مانند β2-میکروگلوبولین، مکمل، واسطه های التهابی است. اندوتوکسین و غیره). سطح تمام غشاهای دیالیز دارای بار منفی است و میزان بار منفی روی سطح غشا میزان پروتئین های جذب شده با بارهای ناهمگن را تعیین می کند. در فرآیند همودیالیز، برخی از پروتئین‌ها، سموم و داروها به طور غیر طبیعی در خون به طور انتخابی بر روی سطح غشای دیالیز جذب می‌شوند تا این مواد بیماری‌زا حذف شوند تا هدف درمان محقق شود.
2. انتقال آب
(1) تعریف اولترافیلتراسیون: حرکت مایع از طریق یک غشای نیمه تراوا تحت اثر گرادیان فشار هیدرواستاتیک یا گرادیان فشار اسمزی را اولترافیلتراسیون می گویند. در طول دیالیز، اولترافیلتراسیون به حرکت آب از سمت خون به سمت دیالیز اشاره دارد. برعکس، اگر آب از سمت دیالیز به سمت خون حرکت کند، به آن اولترافیلتراسیون معکوس می گویند.
(2) عوامل موثر بر اولترافیلتراسیون: ① گرادیان فشار آب تصفیه شده. ② گرادیان فشار اسمزی؛ ③فشار غشایی؛ ④ضریب اولترافیلتراسیون.

نشانه ها

1. آسیب حاد کلیه.
2. نارسایی حاد قلبی ناشی از اضافه بار حجمی یا فشار خون بالا که کنترل آن با دارو دشوار است.
3. اسیدوز متابولیک شدید و هیپرکالمی که اصلاح آن دشوار است.
4. هیپرکلسمی، هیپوکلسمی و هیپرفسفاتمی.
5. نارسایی مزمن کلیه با کم خونی که اصلاح آن دشوار است.
6. نوروپاتی اورمیک و آنسفالوپاتی.
7. پلوریت اورمی یا پریکاردیت.
8. نارسایی مزمن کلیه همراه با سوء تغذیه شدید.
9. اختلال در عملکرد اندام غیر قابل توضیح یا کاهش در وضعیت عمومی.
10. مسمومیت با دارو یا سم.

موارد منع مصرف

1. خونریزی داخل جمجمه یا افزایش فشار داخل جمجمه.
2. شوک شدیدی که اصلاح آن با دارو دشوار است.
3. کاردیومیوپاتی شدید همراه با نارسایی مقاوم قلب.
4. همراه با اختلالات روانی نمی تواند با درمان همودیالیز همکاری کند.

تجهیزات همودیالیز

تجهیزات همودیالیز شامل دستگاه همودیالیز، تصفیه آب و دیالیز است که با هم سیستم همودیالیز را تشکیل می دهند.
1. دستگاه همودیالیز
یکی از پرکاربردترین تجهیزات درمانی در درمان تصفیه خون است. این یک تجهیزات مکاترونیک نسبتاً پیچیده است که از دستگاه نظارت بر عرضه دیالیز و دستگاه نظارت بر گردش خون خارج از بدن تشکیل شده است.
2. سیستم تصفیه آب
از آنجایی که خون بیمار در یک جلسه دیالیز باید با مقدار زیادی دیالیز (120 لیتر) از طریق غشای دیالیز تماس پیدا کند و آب لوله کشی شهری حاوی عناصر کمیاب مختلف به ویژه فلزات سنگین و همچنین برخی مواد ضدعفونی کننده، اندوتوکسین ها و باکتری ها است، در تماس با خون است. این ماده وارد بدن می شود. بنابراین، آب لوله کشی باید فیلتر شود، آهن حذف شود، نرم شود، کربن فعال و اسمز معکوس به ترتیب پردازش شود. فقط از آب اسمز معکوس می توان به عنوان آب رقیق کننده دیالیز غلیظ استفاده کرد و دستگاه برای یک سری تصفیه آب لوله کشی سیستم تصفیه آب است.
3. دیالیز
"کلیه مصنوعی" نیز نامیده می شود. از الیاف توخالی ساخته شده از مواد شیمیایی تشکیل شده است و هر فیبر توخالی با سوراخ های کوچک متعددی توزیع شده است. در طول دیالیز، خون از طریق فیبر توخالی جریان می یابد و ماده دیالیز از طریق فیبر توخالی به سمت عقب جریان می یابد. املاح و آب برخی از مولکول های کوچک در مایع همودیالیز از طریق سوراخ های کوچک روی فیبر توخالی مبادله می شوند. نتیجه نهایی تبادل خون، خون موجود در خون است. سموم اورمیا، برخی الکترولیت ها و آب اضافی در دیالیز خارج می شوند و مقداری بی کربنات و الکترولیت های موجود در دیالیز وارد خون می شوند. به منظور دستیابی به هدف حذف سموم، آب، حفظ تعادل اسید و باز و پایداری محیط داخلی. مساحت کل کل فیبر توخالی، منطقه تبادل، ظرفیت عبور مولکول های کوچک را تعیین می کند، و اندازه اندازه منافذ غشاء ظرفیت عبور مولکول های متوسط ​​و بزرگ را تعیین می کند.
4. دیالیز کنید
دیالیز از رقیق کردن کنسانتره دیالیز حاوی الکترولیت ها و بازها و آب اسمز معکوس به نسبت به دست می آید و در نهایت محلولی نزدیک به غلظت الکترولیت خون تشکیل می دهد تا سطح الکترولیت طبیعی را حفظ کند، در حالی که از طریق غلظت پایه بالاتر، پایه هایی را برای بدن فراهم می کند. اصلاح اسیدوز در بیمار بازهای متداول دیالیز عمدتاً بی کربنات هستند، اما حاوی مقدار کمی اسید استیک نیز هستند.